در مطالب قبلی به اهمیت و گره‌های باز نشدنی میان سلامت گیاهان و سلامت انسان‌ها پرداختیم. در ادامه مطلب این پست به تاثیرات متقابل آلودگی گیاهان و تاثیر آن بر سلامت عمومی می‌پردازیم.
آلودگی گیاهان
گیاهان می توانند به روش های مختلف آلوده شوند. منابع مهم آلوده کننده گیاهان شامل موارد زیر است:
- آفات گیاهان
- مدفوع انسانی و حیوانی
- هوای آلوده
- آب آلوده
- خاک آلوده
آفات گیاهی به شدت تولید محصولات اصلی را در مناطق کم درآمد یا با منابع کم در جهان تحت تأثیر قرار می دهند، و لذا با کاهش در دسترس بودن مواد غذایی به طور بالقوه منجر به سوء تغذیه و قحطی در موارد شدید می شود. علاوه بر این، از دست دادن درآمد حاصل از محصولات نقدی فروخته شده توسط مزارع تجاری کوچک می تواند تأثیری آبشاری داشته باشد و فقر را در میان جمعیت هایی که برای خرید کالاها و خدمات از بخش غیرکشاورزی روستایی به کشاورزان وابسته هستند، تشدید کند.
آلودگی گیاه به مواد شیمیایی یا عوامل بیماری زا می تواند مستقیم یا غیر مستقیم باعث بیماری در انسان شود. گیاهان خاستگاه مهم شیوع بیماری‌های ناشی از غذا هستند. مصرف میوه و سبزیجات آلوده و یا مصرف محصولات حیوانی دامهایی که از گیاهان آلوده تغذیه نموده اند می تواند باعث ابتلاء انسان به انواع بیماری ها شود. گیاهان همچنین ممکن است به عنوان حامل و ناقل عوامل بیماری زای انسانی عمل کنند، مثلا آلودگی سبزیجات با Escherichia coli (E. coli) مثلا به دلیل استفاده از فاضلاب در آبیاری و مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه آبیاری شده، شسته شده یا در معرض آب و خاک آلوده به عوامل بیماری‌زای حیوانی یا انسانی می تواند باعث بیمار شدن انسان شود. باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک از مدفوع حیوانات منشأ می‌گیرند نیز می‌توانند محصولات تازه را آلوده کرده و برای انسان خطراتی برای سلامتی ایجاد کنند. بیش از نیمی (51٪) ازشیوع ناگهانی بیماری های ناشی از مصرف غذای ناسالم در ایالات متحده در طی یک دوره 10 ساله در غذاهای گیاهی ردیابی شد که بیشتر از هر غذای حیوانی دیگری مانند گوشت، ماهی و محصولات لبنی بود.
به علاوه مصرف داروهای گیاه پزشکی و آفت کش ها برای مبارزه با این آفات که عمدتا از نوع شیمیایی و احتمالا بدون در نظر گرفتن استانداردهای مربوطه استفاده می شود خود می تواند تبدیل به یک تهدید سلامت برای مصرف کنندگان محصولات گیاهی شامل انسان و حیوان و نیز محیط زیست شود. آفت‌کش‌ها، ممکن است بر سلامت کارگران کشاورزی نیز سایر موجودات زنده و سلامت خاک و هوا تأثیر منفی بگذارد و همچنین باعث ایجاد مقاومت ضد میکروبی و ضد قارچی در پاتوژن‌ها شود . مصرف گیاهانی که دارای مقادیر بالا تر از استاندارد سموم افت کش یا کودهای شیمیایی هستند نیز می تواند باعث ابتلاء انسان به طیف گسترده ای از بیماری ها شود. به علاوه پرورش گیاهان در مناطقی که دارای آلودگی هوا هستند نیز میتواند باعث آلودگی گیاهان و محصولات کشاورزی شود و مصرف آن توسط انسان تهدیدی برای سلامت او باشد. به علاوه پرورش گیاهان در خاکهایی که دارای آلودگی های شیمییایی هستند نیز میتواند باعث آلودگی گیاه و لذا ناامنی غذایی برای انسان و حیوان شود. برای محافظت از سلامت مصرف‌کنندگان و تجارت منصفانه استانداردهای بین‌المللی غذا، مانند Codex Alimentarius اجرا می‌شود اما کافی نیست زیرا هنوز بیماری‌های ناشی از غذا همچنان در سراسر جهان تأثیر می‌گذارند .
حفاظت از سلامت گیاهان
بنابراین، یکی از جنبه‌های کلیدی امنیت غذایی، و محافظت از اقتصاد کشاورزی پیشگیری از انواع آلودگی گیاهان ، اقدام درمانی موثر و به موقع گیاهان آلوده به نحوی که حداقل آسیب را به محیط زیست و سلامت سایر جانداران وارد نماید. مدیریت درست و پایدار آفات و بیماری ها شامل اتخاذ رویکردهای موثر مدیریت آفات و بیماری ها، از جمله استراتژی های مدیریت آفت کش ها، برای پیشگیری و کاهش موفقیت آمیز این مسائل مورد نیاز است. بدیهی است جمع آوری، تحلیل و و استفاده مناسب و به موقع از داده ها، ارزیابی ریسک، و اشتراک‌گذاری اطلاعات بین ذیربطان و استفاده موثر از فن آوری بحش مهمی از مدیریت مناسب آفات و بیماری های گیاهان است.
