حفاظت از امنیت غذایی و تولید غذای سالم، فرآورده های کشاورزی و یا حتی ساخت سرپناه های محکم و ایده‌آل، ریشه در خاک سالم دارد. سلامت خاک در چه چیزی تعریف می‌شود و چطور خاک سالم زمینه ساز جامعه ای سالم است؟ در ادامه مطلب همراه ما باشید.
خاک از جهات مختلفی برای بقا و زندگی انسان مهم است:
- خاک منبع اصلی مواد غذایی
- خاک منبع اصلی تامین کالری
- خاک به عنوان فیلتر تصفیه کننده آب
- خاک به عنوان بستر معیشت از طریق کشاورزی و دامپروری
- خاک به عنوان منبع مواد اولیه تولید ابزار و مصالح فعالیت های انسانی
لذا حفاظت از خاک و سلامت خاک از طریق جلوگیری از آلودگی یا فرسایش آن برای سلامت انسان و توسعه جامعه لازم است.
خاک و سلامت انسان
خاک و سلامت انسان رابطه پیچیده مستقیم و غیر مستقیم دارد. تقریباً 78٪ از متوسط مصرف سرانه کالری در سراسر جهان از محصولاتی است که مستقیماً در خاک رشد می کنند و تقریباً 20٪ دیگر از منابع غذایی زمینی که به طور غیرمستقیم به خاک متکی هستند . خاک ها همچنین منبع اصلی مواد مغذی هستند ونیز به عنوان فیلترهای طبیعی برای حذف آلاینده ها از آب عمل می کنند. خاک بر سایر عوامل نظیر آب و هوا نیز موثر است. خاک در صورت آلودگی می تواند باعث آلودگی و بیماری گیاهان، جانوران و انسان شود لذا امنیت و ایمنی غذایی انسان را تهدید کند. مثلا خاک ممکن است حاوی فلزات سنگین، مواد شیمیایی یا عوامل بیماری زا باشد که دارای پتانسیل تأثیر منفی بر سلامت انسان هستند. همچنین فرسایش خاک می تواند باعث کاهش عملکرد محصولات کشاورزی شود که خود تهدید دیگری برای دسترسی به غذا است. لذا خاک به روش های بیشتری از آنچه که اکثر ما تصور می کنیم بر سلامت تأثیر می گذارد.
خاک، امنیت غذایی و سلامت انسان
امنیت غذایی زمانی حاصل می شود که همه مردم به غذای کافی، ایمن و مغذی دسترسی داشته باشند. امنیت غذایی در سلامت انسان نقش اساسی دارد. خاک نقش عمده ای در تولید مقادیر کافی مواد غذایی دارد. توانایی تولید محصولات مغذی در مقادیر کافی به خواص و شرایط خاک شامل ساختار خاک، مواد آلی کافی، و سایر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مناسب برای ترویج رشد محصول بستگی دارند. تخریب خاک، که شامل فرسایش خاک و از دست دادن ساختار خاک و محتوای مواد مغذی است، تولید محصول را کاهش می دهد و امنیت غذایی را تهدید می کند. تخریب خاک در مناطق وسیع ممکن است امنیت غذایی را تهدید کند. به علاوه خاک های آلوده به جهت مناسب نبودن برای کشت، باعث کاهش تولید مواد غذایی می شوند که تهدیدی برای امنیت غذایی است.
خاک، ایمنی غذایی و سلامت انسان – تامین مواد مغذی انسان از خاک
تنها 11 عنصر 99.9 درصد اتم های بدن انسان را تشکیل می دهند. اینها معمولاً به عناصر اصلی و فرعی تقسیم می شوند. چهار عنصر اصلی H، O، C و N تقریباً 99٪ از بدن انسان را تشکیل می دهند و هفت عنصر فرعی Na، K، Ca، Mg، P، S و Cl 0.9٪ دیگر از بدن انسان را تشکیل می دهند. تقریباً 18 عنصر اضافی – به نام عناصر کمیاب – در مقادیر کم برای حفظ زندگی انسان ضروری در نظر گرفته می شوند که البته کارشناسان به طور کلی در مورد تعداد و هویت دقیق این عناصر کمیاب توافق ندارند. از حدود 29 عنصری که برای زندگی انسان ضروری تلقی می شوند، 18 عنصر برای گیاهان ضروری یا مفید هستند و از خاک به دست می آیند و بیشتر عناصر دیگر را می توان از خاک توسط گیاهان برداشت . استثناها عبارتند از H، O، و C، که گیاهان از هوا و آب به دست می آورند. بنابراین، خاک‌هایی که محیط رشد سالم و غنی از مواد مغذی را برای گیاهان فراهم می‌کنند، باعث ایجاد بافت‌های گیاهی می‌شوند که حاوی بیشتر عناصر مورد نیاز برای زندگی انسان در هنگام مصرف گیاهان هستند.
